روش‌های افزایش سرعت کامپیوتر

وقتی در دراز مدت با کامپیوتر رومیزی و یا لپ تاپ خود، کار میکنیم ممکن است احساس کنیم که سرعت آن نسبت به قبل، کندتر شده و یا با سرعت قبل کار نمیکند. چنین مواقعی نیاز داریم تا سرعت آن را بهبود ببخشیم.

در ادامه، برخی از روش‌های افزایش سرعت کامپیوتر جهت بهبود عملکرد سیستم را با هم بررسی می‌نماییم.

پاکسازی دیسک سخت

حذف فایل‌های موقت

در این مرحله می بایست فایل‌های موقت (Temporary Files) را پاک کنیم. جهت انجام آن کافی است در My Computer و یا This PC روی درایو “C” که ویندوز در آن نصب شده، کلیک راست کرده و گزینه ی Properties را انتخاب کنیم. سپس در پنجره ی باز شده، از سربرگ General، روی گزینه ی Details کلیک می نماییم. در این پنجره، روی گزینه Temporary files کلیک می نماییم. در این قسمت بهتر است غیر از گزینه Downloads و Thumbnails، تیک مابقی گزینه ها را زده و از بالای صفحه، روی دکمه Remove files کلیک کرده تا فایل های اضافی پاک شود.

نکته : گزینه ی Downloads پوشه ی فایلهایی است که دانلود کرده ایم و به صورت پیشفرض در آنجا ذخیره شده و با انتخاب آن در این مرحله، فایلهای دانلود شده نیز پاک خواهند شد، مگر اینکه از آنها بکاپ گرفته باشیم.

پاک نکردن گزینه ی Thumbnails نیز به سرعت نمایش دادن بند انگشتی عکسهایی که در درایوهای مختلف داشته ایم کمک کرده و بهتر است آن را پاک نکنیم.

پاک کردن کش مرورگرها

پاک کردن کش مرورگرها یا (Internet Browser’s Cache) نیز به بهبود سرعت و عملکرد رایانه کمک می نماید. برای انجام آن، کافی است مثلا در مرورگر گوگل کروم با کلیک بر روی علامت “…” و انتخاب گزینه ی Settings، عبارت cache را تایپ کرده و گزینه Delete browsing data را انتخاب نماییم. سپس در پنجره ی بعدی، تمامی گزینه ها را انتخاب کرده و در نهایت، روی دکمه Delete data کلیک کنیم تا هرآنچه به واسطه گشت و گذار در اینترنت، در مرورگر ما ذخیره شده، پاک شود.

استفاده از ابزار Disk Cleanup

در سیستم عامل ویندوز، می توانیم از ابزار Disk Cleanup که در خود ویندوز قرار دارد برای پاکسازی فایل‌های غیرضروری استفاده کنیم.

نکته : در سیستم عامل ویندوز 11 امکانات و دسترسی های حرفه ای تری در این ابزار قرار داده شده که بتوان بهتر سیستم را بهینه کرد.

حذف برنامه‌های غیرضروری

بهتر است برنامه‌هایی که دیگر استفاده نمی‌کنیم و یا سالی یکبار هم قرار نیست استفاده نماییم را حذف کرده تا هم فضای بیشتری در درایو C آزاد شود و هم سرویس هایی که با نصب برخی نرم افزارها آماده به کار میشوند حذف شده و در نهایت سرعت کامپیوتر بهتر شود.

افزایش فضای RAM

اضافه کردن حافظه RAM نیز تاثیر زیادی در افزایش سرعت کامپیوتر دارد. افزایش RAM به سیستم اجازه می‌دهد تا بتواند برنامه‌های بیشتری را همزمان اجرا کند.

اگر کامپیوتر ما از نوع رومیزی (Desktop) باشد به راحتی می‌توانیم درب کیس آن را باز کرده و بررسی کنیم که مادربرد ما تا چه اندازه قابلیت افزایش رم را دارد. برای انجام آن فقط کافیست مدل مادربرد خود را در اینترنت جستجو کرده و جزئیات آن را بررسی کنیم. سپس اندازه حافظه و مدل رم نصب شده بر روی مادربرد خود را نیز بررسی کنیم تا بتوانیم تصمیم بهتری برای افزایش رم، در نظر بگیریم. (این که رم فعلی را حذف و رم جدید، تهیه و نصب کنیم و یا رم دیگری با مشخصات شبیه به رم فعلی تهیه و کنار آن نصب کنیم).

در صورتی که کامپیوتر ما از نوع لپ تاپ باشد چون ممکن است روند باز کردن آن و تعویض رم کمی سخت باشد، جهت جلوگیری از آسیب زدن به آن بهتر است که تعویض و ارتقاء رم لپ تاپ را به یک فرد متخصص و با تجربه تر بسپاریم.

استفاده از SSD به جای HDD

نصب سیستم عامل و نرم‌افزارها روی یک دیسک SSD یا همان (Solid State Drive) به‌جای HDD یا همان (Hard Disk Drive) می‌تواند سرعت بوت شدن سیستم عامل و اجرای برنامه‌ها را به طور چشمگیری افزایش دهد. چرا که هارد دیسک یا HDD به دلیل دارا بودن قطعات مکانیکی و دیسک های در حال چرخش درون آن، سرعت کمتری نسبت به SSD که شبیه به فلش مموری است (و قطعات مکانیکی درون آن نیست) دارد.

همچنین تعویض آن در کامپیوترهای رومیزی نیز ساده تر از تعویض در لپ تاپ هست.

غیرفعال کردن برنامه‌های راه‌انداز خودکار (Startup Apps)

برخی از برنامه‌ها به طور خودکار با راه‌اندازی سیستم شروع به کار می‌کنند. به خصوص زمانی که نرم افزارهای مختلفی روی کامپیوترمان نصب می‌کنیم تعداد آنها بیشتر شده و به نسبت آن، سرعت کامپیوتر را کاهش می‌دهد. با غیرفعال کردن برنامه‌های غیرضروری در لیست استارت‌آپ، می‌توانیم زمان بوت و عملکرد کلی سیستم را بهبود ببخشیم.

کافی است در تمامی نسخه های ویندوز، با فشردن همزمان دکمه ویندوز و R، پنجره ی Run را باز کرده و دستور msconfig را تایپ و روی دکمه ی OK کلیک نماییم تا قسمت System Configuration اجرا شده و در ادامه از سربرگ Startup روی گزینه Open Task Manager کلیک کرده و در پنجره ی جدید، روی نام برنامه هایی که نمی‌خواهیم هنگام راه اندازی ویندوز، به صورت خودکار اجرا شوند، کلیک راست کرده و گزینه Disable را انتخاب میکنیم.

نکته : برخی از سرویس ها لازم است که فعال باشند و با غیرفعال کردن آنها ممکن است مشکلاتی به وجود آید که البته مجددا قابل فعال سازی هستند.

آپدیت کردن درایورها (Drivers Update)

در این مرحله می‌بایست مطمئن شویم که درایورهای سخت‌افزاری رایانه ما مانند گرافیک، صدا، شبکه و غیره به روز هستند یا نه؟ درایورهای قدیمی می‌توانند باعث کاهش عملکرد سیستم شوند.

کافی‌است با فشردن همزمان دکمه ی ویندوز و E ، یک پنجره ی جدید explorer یا همان My Computer باز کنیم. سپس روی آیکن My Computer یا This PC کلیک راست کرده و از منوی ظاهر شده، گزینه‌ی Show more options را انتخاب کنیم.

در ادامه، گزینه manage را انتخاب کرده تا پنجره ی Computer Management باز شود. سپس از قسمت سمت چپ همین صفحه، روی گزینه ی Device Manager کلیک کرده تا در قسمت سمت راست صفحه، سخت افزارهای موجود و درایورهای نصب شده مشخص شود.

در صورت نصب نبودن هر یک از درایورها، علامت زرد رنگی زیر آن نمایش داده می‌شود که نشان دهنده ی نصب نبودن درایور سخت افزار مورد نظر نظر است و می‌بایست آن را نصب کنیم.

جهت به روز رسانی درایورهای موجود و نصب درایورهای جدید:

1- در صورت دسترسی داشتن به اینترنت، کافی است در همین صفحه، در قسمت بالا روی نام کامپیوترمان کلیک راست کرده و گزینه ی Scan for hardware changes را انتخاب کنیم تا سیستم به اینترنت متصل شده و درایورهای مورد نظر را نصب و یا به روز رسانی نماید.

2- در صورت داشتن DVD درایورهای کامپیوتر یا فایل مجموعه درایورهای به روز(مانند دی وی دی مجموعه Snappy Driver و یا Driver Pack Solution)، فایل نصبی آن را اجرا کرده تا درایورهای کامپیوترمان، نصب و یا به روزسانی شوند.

ویروس‌زدایی و اسکن سیستم

ممکن است ویروس‌ها یا نرم‌افزارهای مخرب، باعث کندی سیستم ما شوند که استفاده از آنتی‌ویروس معتبر و انجام اسکن‌های دوره‌ای برای پاکسازی سیستم اهمیت زیادی دارد. ویندوزهای 8 به بعد، آنتی ویروس داخلی دارند که امنیت قابل قبولی دارد و نیاز به نصب نرم افزار مجزا نداریم. اما در صورت امنیت بیشتر می توانیم آنتی ویروس جداگانه تهیه و نصب کرده تا از امکانات آن استفاده کنیم.

پیکربندی تنظیمات سیستم

با تغییر تنظیمات مربوط به عملکرد در ویندوز مانند تنظیمات Power Plan به حالت High Performance سرعت کامپیوتر را بهبود می‌بخشد. اما فراموش نکنیم که انجام این کار، کمی توان مصرفی در کامپیوتر را افزایش داده که باعث گرم‌تر شدن لپ‌تاپ نیز می شود. البته در صورت تهویه مناسب کامپیوتر رومیزی (مانند استفاده از فن های داخل کیس) و استفاده از خنک کننده رومیزی (کول پد) برای لپ تاپ، می‌توانیم از داغ شدن سیستم تا حد زیادی جلوگیری کرده و در نتیجه کارکرد و عمر آن را بهبود ببخشیم.

با کاهش دادن تنظیمات گرافیک و جلوه‌های بصری نیز می توانیم باعث کمتر مصرف شدن منابع سیستم و در نتیجه بهبود سرعت رایانه خود شویم.

آرشیو کردن یا حذف فایل‌های بزرگ

روش دیگر این است که فایل‌های بزرگی که به ندرت از آنها استفاده می‌شوند را به آرشیو (مثلا یک هارد دیسک اکسترنال) منتقل کرده یا از سیستم حذف کنیم تا فضای بیشتری برای عملیات‌های سریع‌تر آزاد شود.

این مسئله برای درایوی که ویندوز در آن نصب شده که معمولا اولین پارتیشن یا همان درایو C می‌باشد بسیار حائز اهمیت است. چرا که تمام فایل‌هایی که در پوشه های My Documents و Downloads و یا در صفحه ی Desktop قرار داده ایم، در همان درایو C ذخیره شده و باعث کندتر شدن سیستم می‌شوند.

(همانند گوشی های موبایل که وقتی حافظه ی داخلی آن پر شده و در نتیجه برنامه ها به درستی کار نمی‌کنند تا زمانی که با پاک کردن فایل های اضافی و یا انتقال آنها به اندازی کافی فضای خالی ایجاد کنیم تا سیستم عامل اندروید و یا iOS به درستی و با سرعت بهتری کار کند.)

به‌روزرسانی سیستم عامل

بهتر است اطمینان حاصل کنیم که سیستم عامل ما به آخرین نسخه به‌روزرسانی شده باشد. آپدیت‌ها معمولاً شامل بهبودهای عملکرد و رفع باگ‌ها هستند که با بروزرسانی مداوم ویندوز تا حدودی سرعت سیستم بهتر شده و البته امنیت آن نیز بالاتر می‌رود.

راه‌اندازی مجدد سیستم

پس از استفاده طولانی مدت از سیستم (مثلا چندین ساعته)، راه‌اندازی مجدد آن می‌تواند باعث آزاد شدن منابع و بهبود عملکرد سیستم شود. همانند زمانی که گوشی ما هنگ می‌کند و با خاموش و روشن کردن مجدد آن، دستگاه بهتر کار میکند، کامپیوتر نیز به همین صورت با ری استارت کردن مجدد با سرعت بهتری کار میکند.

استفاده از نرم‌افزارهای بهینه‌سازی

برخی نرم‌افزارها مانند CCleaner یا Advanced SystemCare می‌توانند فایل‌های زائد، رجیستری‌های خراب و برنامه‌های اضافی را پاکسازی کنند.

مدیریت فضای ذخیره‌سازی

می‌بایست از فضای ذخیره‌سازی خود نیز بهینه استفاده کنیم. پر شدن درایوی که سیستم عامل ویندوز در آن نصب شده و همچنین مابقی درایوهای حافظه‌ی کامپیوتر نیز باعث کندی سیستم می‌شود. بهتر است همیشه حداقل 15 الی 20 درصد از فضای هر دیسک به خصوص درایوی که در آن ویندوز نصب شده (که معمولا درایو C هست)، آزاد باشد.

جمع بندی

در کل، پس از مدتی کار کردن با کامپیوتر (چه رایانه رومیزی و چه لپ تاپ) خواه ناخواه با کندتر شدن آن مواجه می شویم که با اعمال روش‌هایی که در این مقاله بررسی کردیم، می‌توانیم سرعت کامپیوترمان را به طور قابل توجهی افزایش دهیم.

و صد البته می‌بایست فراموش نکنیم که استفاده ی صحیح از کامپیوتر شامل رعایت تهویه مناسب، پاک کردن فایل های اضافی، حذف کردن برنامه های غیرضروری، به روز رسانی ویندوز و درایورها و در صورت امکان، استفاده از SSD به جای HDD، و ارتقاء RAM منجر به افزایش عمر دستگاه و همچنین کارکرد آن با سرعت بهتر خواهد شد.